28/2/07

Ηλεκτρονικά παιχνίδια, βία, ψυχολόγοι, πολιτικοί και ΜΜΕ

Συνήθως ο περισσότερος κόσμος καταπιάνεται με αυτές τις συζητήσεις μετά από συγκεκριμένες αφορμές: φονικά επεισόδια σε σχολεία με θήτες και θύματα μαθητές, κρίσεις επιληψίας, καλοκαιρινά δελτία ειδήσεων όπου δεν υπάρχει κάποια ουσιαστική “είδηση” για να γεμίσουν, τραγελαφικές νομοθεσίες και διάφορα παρόμοια θέματα. Πάντα ο λόγος (και σπάνια ο αντίλογος ) για αυτό το θέμα γίνεται μετά από τέτοιες αφορμές. Παρόλα αυτά γράφω τώρα αυτό το κείμενο σε περίοδο “ειρήνης” ως αντίδραση ίσως για την πάντα τόσο επιφανειακή και σύντομη μεταχείριση που έχει το θέμα μόνο στους καιρούς που μας “καίει”.

Το θέμα της βίας στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, κατά πόσο τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και έμμεσα η βία που ίσως περιέχουν, επηρεάζουν την ψυχολογία των παιδιών και εφήβων αναφέρεται όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια. Θα μπορούσε να πει κάποιος πως είναι σχεδόν μόδα! Και παρόλο που τα ηλεκτρονικά παιχνίδια υπάρχουν εδώ και αρκετές δεκαετίες μόνο πρόσφατα άρχισε να μας ενδιαφέρει το συγκεκριμένο θέμα τόσο πολύ. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα προτιμήσω να μην ασχοληθώ για το αν και πόσο η βία των ηλεκτρονικών παιχνιδιών επηρεάζει και σε ποιον βαθμό αυτό, την ψυχολογία και κατά επέκταση την τάση για εγκληματικότητα κάποιου παίκτη. Καλύτερα να το αφήσουμε αυτό σε ειδικευμένα άτομα που έχουν κάνει και συνεχίζουν να κάνουν έρευνες πάνω σε αυτό το θέμα. Και όταν λέω "ειδικευμένα άτομα" σίγουρα δεν εννοώ τον κάθε ψυχολόγο που επειδή έχει σπουδάσει ψυχολογία νομίζει πως μπορεί να έχει έγκυρη γνώμη πάνω στο θέμα. Εκεί που θα ήθελα να επικεντρωθώ είναι η αντιμετώπιση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών από την κοινωνία, γενικά διεθνώς και ίσως πιο συγκεκριμένα για την Ελλάδα.

Όπως ανέφερα και παραπάνω σχεδόν πάντα μετά από συγκεκριμένα γεγονότα έρχεται το θέμα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών στο προσκήνιο ως κοινωνικό, πολιτικό ψυχολογικό, εγκληματολογικό κτλ θέμα με σχεδόν πάντα συγκεκριμένες κατευθύνσεις που περιέχουν λόγους για απαγορεύσεις, νομοθετήσεις, προτροπές για γονείς και διάφορα άλλα.

Ο τρόπος που αντιμετωπίζονται τα ηλεκτρονικά παιχνίδια σε αυτές τις περιπτώσεις είναι επίσης πάντα ο ίδιος συγκεκριμένος τρόπος: ως κάτι ύπουλο, υποχθόνιο και σκοτεινό που γλιστρά μέσα στα σπίτια μας και αλλοιώνει χαρακτήρες και τα παιδιά μας. Κάτι που πρέπει να το πατάξουμε! Στην Ελλάδα φυσικά όλα αυτά γίνονται πιο έντονα με την ευγενική χορηγία των ΜΜΕ. Τα ΜΜΕ με την εμφανή φοβολαγνία τους στην Ελλάδα εκμεταλλεύονται το πιο έντονο και αρχέγονο συναίσθημα των ανθρώπων, τον φόβο για το άγνωστο, ώστε να αποσπάσουν το ενδιαφέρον και τα ανάλογα νούμερα... Οι ειδήσεις, σχετικές περί ηλεκτρονικών παιχνιδιών παρουσιάζονται επιλεκτικά, με εμφανή προτίμηση στις αρνητικές ειδήσεις και φυσικά δεν λείπουν οι περιπτώσεις κατασκευής ειδήσεων που παραμένουν πάντα επίκαιρες τύπου “πως θα προστατέψουμε τα παιδιά μας”.

Σίγουρα αυτή η κατάσταση δεν επιβάλλεται αποκλειστικά μόνο από τα ΜΜΕ. Είναι και η ίδια η κοινωνία που δημιουργεί τέτοια “πατήματα” διατηρώντας την άγνοιά και αδιαφορία της σε αυτό όπως και σε άλλα διάφορα θέματα.

Στην Ελλάδα συγκεκριμένα πόσο ξέρει ο μέσος Έλληνας περί ηλεκτρονικών παιχνιδιών; Φυσικά δεν εννοώ να έχει ειδικευμένες γνώσεις αλλά γενικά, τι θα απαντούσαν κάποιοι τυχαίοι άνθρωποι στον δρόμο αν τους ρωτούσαν τι γνωρίζουν για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια; Απαντήσεις θα μπορούσα να μαντέψω όπως και ο καθένας σίγουρα γιατί όλοι που ασχολούνται έχουν ζήσει παρόμοιες καταστάσεις στην καθημερινότητά τους όπου τα ηλεκτρονικά παιχνίδια θεωρούνται κάτι παιδικό, κάτι που ασχολούνται με αυτό μόνο παιδιά ή άτομα που δεν έχουν "μεγαλώσει" ακόμη. Για αυτόν τον λόγο έχουμε και την ανάλογη παρουσίαση από τα ΜΜΕ καθώς και την ανάλογη αντίδραση όταν τίθεται θέμα πως κάποιο ηλεκτρονικό παιχνίδι μπορεί να βλάψει τα παιδιά μας.

Το πρόβλημα είναι όμως πως κάποιοι αδυνατούν ή δεν θέλουν να καταλάβουν πως τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι πλέον ένα μέσο. Όπως ακριβώς είναι ο κινηματογράφος, η τηλεόραση, η μουσική βιομηχανία και τα βιβλία. Ένας γονιός θα αγόραζε ποτέ μια ταινία πορνό ή θα επέτρεπε ποτέ στο παιδί του να αγοράσει μια ταινία πορνό εν γνώστη του; Η απάντηση είναι φυσικά “όχι”. Έτσι ακριβώς όπως στον κινηματογράφο υπάρχουν ταινίες που απευθύνονται σε παιδιά, ταινίες που είναι κατάλληλες για παιδιά, ταινίες που είναι κατάλληλες για παιδιά κάποιας ηλικίας και άνω, και ταινίες που είναι κατάλληλες μόνο για ενήλικους. Το ίδιο ισχύει γενικά και με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Η διαφορά όμως με τον κινηματογράφο του παραδείγματος και γενικά των άλλων “μέσων” με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι πως στα τελευταία κυριαρχεί άγνοια και αδιαφορία.

Πόσοι γνωρίζουν τον οργανισμό PEGI; (Pan European Game Information - www.pegi.info) Πόσοι γονείς ενημερώνονται και χρησιμοποιούν της πληροφορίες του PEGI για να επιβλέπουν τι παίζουν τα παιδιά τους; Πόσα καταστήματα τηρούν τα ηλικιακά όρια, που αναγράφονται πάνω στην συσκευασία του κάθε ηλεκτρονικού παιχνιδιού που κυκλοφορεί επίσημα στην Ευρώπη, όταν κάποιος ανήλικος πάει να αγοράσει κάτι;

Επιστρέφοντας στην βία, όλο και πιο συχνά ακούμε για τα βίαια παιχνίδια πως πρέπει να απαγορευτούν γιατί επηρεάζουν τα παιδιά, τα κάνουν βίαια, ευθύνονται για διάφορα φονικά που έχουν γίνει σε κάποιες χώρες. Εδώ πέρα φαίνεται επίσης ακόμη η ανόητη στάση που έχουν κάποια άτομα καθώς επίσης και η διαφοροποίηση αντιμετώπισης των ηλεκτρονικών παιχνιδιών από την αντιμετώπιση μιας ταινίας στον κινηματογράφο πχ.

Ποτέ κανένας δεν θα έλεγε πως πρέπει να απαγορευτούν οι ταινίες που το αίμα τρέχει έντονο, τα ξελαρυγγίσματα είναι παρών, και ο πόνος είναι διάχυτος παντού. Σε αυτήν την περίπτωση κανένας δεν θα έλεγε να απαγορευτεί κάτι τέτοιο μια και θεωρεί αυτονόητο πως ένα παιδί δεν πρέπει να δει κάτι τέτοιο. Σε κάτι αντίστοιχο σε ηλεκτρονικό παιχνίδι όμως γίνεται ο ξεσηκωμός...

Όπως και σε κάθε άλλο μέσο έκφρασης υπάρχουν καλά, κακά, ποιοτικά και μη ποιοτικά έργα, με νόημα ή χωρίς. Το ίδιο ισχύει και για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Εφόσον υπάρχει η ελευθερία της έκφρασης δεν μπορεί κάποιος να απαγορέψει την δημιουργία τέτοιων έργων σε οποιοδήποτε μέσο. Αυτό που μπορεί να κάνει είναι η δημιουργία ελεγκτικών οργάνων που κατατάσσουν κάθε τι ανάλογα με το περιεχόμενό του σε κατάλληλες ηλικιακές ομάδες, ενημέρωση σχετικά με αυτές τις ομάδες και σε επίπεδο πολίτη αλλά και πωλητή αλλά και έλεγχο με τιμωρία αυτών που αγνοούν τέτοιου είδους μέτρα.

Στην Ελλάδα όμως κάτι τέτοιο θα ήταν ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι επιστημονικής φαντασίας μια και ποτέ κανένας δεν ασχολήθηκε στα σοβαρά, παρά μόνο σε μεμονωμένες πολιτικά και τηλεοπτικά ενέργειες που περισσότερο την μικροπρόθεσμη αναταραχή και φόβο επιδίωκαν παρά την ενημέρωση....


Ενδιαφέρουσες σελίδες:
http://www.isfe-eu.org/
http://pegi.info/

3 σχόλια:

  1. Apanthseis stis erwthseis pou e8eses: Kaneis den kserei to PEGI, kaneis den endiaferetai k kanena katasthma sthn "Elladara" den to threi. Kai meta gkriniazoun. Kai edw pali kala. Alla sto ekswteriko pou einai pio syneidhtopoihmenoi se tetoia 8emata taxa mou, ti tous exei piasei pia? O Jack Thompson einai h megalyterh karikatoura pou yparxei epanw sto 8ema. "Self-proclaimed CRUSADER against video games"... Alla bebaia... Amerikh 8a mou peis, h xwra twn hli8iwn... No offence gia tous Amerikanous readers tou blog :P

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Τα κανάλια όποτε βγάζουν ένα τέτοιο θέμα το κάνουν καθαρά για λόγους τηλεθέασης και με κλίμα τρομολαγνείας- επιδοτούμε τον φόβο. Μέχρι και οι ψυχολόγοι που βγάζουν είναι άσχετοι (ε βέβαια σιγά μην βγει ποτέ καλός επιστήμονας στην τηλεόραση). Έρευνες έχουν δείξει ότι κάποια ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορεί να ανεβάσουν το IQ των παιδιών ενώ υπάρχει και η άποψη ότι μπορείς να εκτονωθείς σε αυτά και να μην εκδηλώσεις βία στην πραγματική ζωή αντίθετα κανείς δεν μιλάει για όλες αυτές τις απαράδεκτες ταινίες στις οποίες τα συναισθήματα που νιώθεις εσωτερικοποιούνται.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος26/5/08 14:55

    Έπεσα στα χέρια ειδικών που με απροσανατόλισαν και με ξεπουπούλιασαν οικονομικά.

    Έχω μια κόρη 14 ετών που έχει μαθησιακές δυσκολίες. Δεν γράφει στραβά ή ανάποδα, διαβάζει κανονικά, δεν μπορεί να μάθει/ αποστηθίσει/ συλλέξει σημαντικά στοιχεία/ συνοψίσει/ επιλέξει κυριότερά του (ο,τιδήποτε φανταστείτε) μπροστά σε μια σελίδα βιβλίου του σχολείου, κυρίως ιστορίας ή γεωγραφίας.
    Λόγω της δυσκολίας της σε κάθε σχολείο επιλέγει να κάνει παρέα μόνο με προβληματικά/ παραβατικά παιδιά και μας φέρνει πάντα μπροστά σε τετελεσμένα γεγονότα που μας σπρώχνουν σε απελπισμένες πράξεις (αλλαγή σχολείου, αλλαγή "ειδικών" κλπ). Ότι χαρίσματα έχει φροντίζει με κάθε τρόπο να τα εξαφανίσει, προκειμένου να μη διαφέρει στην προβληματική φίλη της (φρόντισε να ξεχάσει τα πορτογαλικά της, αποπειράται να κάνει το ίδιο στα γαλλικά της, στράβωσε τα μπροστινά της δόντια για να βάλει σιδεράκια όπως η φίλη της, καθόταν με τα γόνατα να συγκλίνουν προς τα μέσα και να ενώνονται ώστε να στραβώσουν ενώ η ίδια παλιάέτρεχε με τα δυνατά πόδια της σαν δρομέας, προσπαθεί σε πάρτυ να τρώει τούρτα ενώ τη σιχαίνεται κλπ).

    Έχει μεγάλη κλιση στο μπαλέτο και στο πιάνο (όπου μαθαίνει και προετοιμάζει περισσότερα από ότι της δίνεται κλπ) Μακάρι να υπήρχε ένας κόσμος που να μπορούσε να αξιοποιήσει αυτά τα ταλέντα χωρίς να χρειάζονται και οι λοιπές γνώσεις. Δυστυχώς έχω παρακολουθήσει προφορικές εξετάσεις του ΑΣΕΠ για πρόσληψη καθαριστριών από το δημόσιο και για λόγους συναγωνισμού τις ρώταγαν τι γνωρίζουν για τη Συνθήκη της Λωζάνης.

    Οι θεραπευτικές εισηγήσεις των ειδικών στα χέρια των οποίων έπεσα και με αφαίμαξαν ήσαν (δεν είναι όλες οι απόψεις του ίδιου ατόμου):

    - Δεν έχει δυσλεξία (Λες και υπάρχει ένας διαχρονικά ισχύων ορισμός της δυσλεξίας.Και εγώ είχα δυσλεξία τα χρόνια μου και την αντιμετώπισαν με το ξύλο και τον εξευτελισμό).

    - Θα ασχοληθούμε με την προσωπικότητά της μόνο. (Δεν μου απαντάνε όμως στο ερώτημά μου "Δέστε δημοσίευμα της Καθημερινής υπάρχουν ορισμένες μέθοδοι για να μαθαίνουν τα δυσλεκτικά παιδιά. Γιατί αυτές τις μεθόδους να τις ανακαλύψουμε εμείς -μαζί με τους κατάλληλους ειδικούς - όταν η κόρη μου θα είναι 26 ετών και όχι τώρα;

    - Αφήστε τη να μείνει στην ίδια τάξη. Καλό θα της κάνει( Όμως εγώ έχει διαβάσει διάφορα βιβλία και άρθρα για τη δυσλεξία, και πουθενά δεν λέει ότι θεραπεύεται με το να μείνει το παιδί στην ίδια τάξη).

    - Πηγαίνετε στον τάδε που είναι ειδικός στο να προετοιμάζει δυσλεκτικά παιδιά στο σχολείο και στο τέλος τους περνάει η δυσλεξία. Πήγα και πέρασα τη χρονιά με άθλιες συνθήκες. Ο ειδικός κάθε φορά απήύδηζε προσπαθώντας να της μάθει κάτι, δεν τα κατάφερνε, έλεγε ότι η κόρη μου κουράστηκε και "έχει κατεβάσει τα ρολλά" και μου έδινε μερικές σελίδες γεμάτες με κείμενο το οποίο εγώ ο μή ειδικός θα αναλάμβανα να της τα περάσω στο μυαλό -σαν να ήταν ένα φάξ - προτού κοιμηθεί το βράδυ.

    - Να κάνετε οικογενειακή θεραπεία. Εσείς η κόρη σας και η γυναίκα σας. Θα είμαι εγώ και ένας άλλος συντονιστής. Γιατί ο άλλος (ο μπακαλόγατος); Γιατί έτσι γίνεται η ομαδική θεραπεία. Μπορείτε κυρία μου να μου δείξετε σε ένα από τα βιβλία της ομαδικής θεραπείας που έχετε στη βιβλιοθήκη σας να αναφέρει ότι θα υπάρχει και δεύτερος θεραπευτής; Έτσι γίνεται στην Ελλάδα. Και τι με αυτό; Και στη Βραζιλία σε ορισμένες περιοχές κάνουν βουντού. Πόσο θα κοστίσει; 140 η συνεδρία (70 αυτή και 70 ο ειδικευόμενος μπακαλόγατος). Τι λέτε κυρία μου;(Και η θεραπεύτρια καπνίζει σαν φουγάρο μπροστά στην κόρη μου χωρίς να ζητάει συγγνώμη ή άδεια, παρόλο που απαγορεύεται από το Υπουργείο Υγείας. Σκέψου να προστεθεί και ο μπακαλόγατος που να καπνίζει τσιμπούκι!)
    - (στη γυναίκα μου) Να μετάσχετε σε ομαδική θεραπεία (σε ένα κατερειπωμένο σπίτι). Θα είναι γονείς παιδιών; Όχι αποκλειστικά, μπορεί μερικοί να είναι γονείς αλλά μπορεί και να μην είναι. Θα το σκεφτώ. Προτού φύγετε, παρακαλώ να με πληρώσετε. 150 Ευρώ. Θα σας ετοιμάσουμε την απόδειξη την επόμενη βδομάδα, να τη ζητήσετε από την κυρία Βάνα.

    - Δεν έχει μαθησιακά προβλήματα. Είναι ιδιοφυϊα η κόρη σας. Εσείς οι γονείς έχετε πρόβλημα. Θα πρέπει να κάνετε ατομικές θεραπείες ο καθένας σας. Και η κόρη μας; Η κόρη σας δεν έχει τίποτα. 120 Ευρώ. Θα μου δώσετε απόδειξη; Όχι, δεν δίνω αποδείξεις, είμαι πανεπιστημιακός. τότε και εγώ δεν πληρώνω. Μα μου φάγατε την ώρα.. Λυπάμαι. Ωραία θα σας δώσω απόδειξη για 30 ευρώ. Τότε και εγώ θα σας πληρώσω 30 ευρώ.

    Σας παρακαλώ, μπορείτε να μου δώσετε κάποια κατεύθυνση ως προς το τι να κάνω; Η κόρη μου με τόσες επισκέψεις και τέτοια παραπληροφόρηση δεν ξέρει τι ακριβώς συμβαίνει. Ακόμα και αν είμαστε φοβεροί εγκληματίες η γυναίκα μου και εγώ (φανταστείτε με να είμαι σαν τον Αυστριακό!), πάλι υπάρχει υποχρέωση των ειδικών να τη βοηθήσουν σήμερα και όχι όταν γίνει 26 ετών. Οι ειδικοι της έχουν βάλει στο μυαλό ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στις σχέσεις μας και γι' αυτό εκείνη δεν μπορεί να μάθει τη μετάφραση των Αρχαίων.

    Φυσικά (στην Ελλάδα πάντα έχουμε συμβουλές και επιχειρήματα) μπορεί να πεί κανείς «γιατί δεν πάτε σε κάποιο ειδικό κέντρο του δημοσίου για τα παιδιά που έχουν μαθησιακά προβλήματα;» Σε αυτούς τους φορείς αν δοκιμάσετε να τηλεφωνήσετε για να κλείσετε ραντεβού, θα πάρετε την απάντηση ότι έχετε σειρά προτεραιότητας για να σας δουν μετά από ένα χρόνο. Δοκιμάστε!

    Αν προσφύγετε στο Συνήγορο του Πολίτη σας απαντούν ότι α) "ναι μεν η ιατρική περίθαλψη είναι συνταγματικό σας δικαίωμα, αλλά εδώ υπάρχει αντικειμενική αδυναμία, όπως δηλώνουν οι συγκεκριμένοι φορείς", β)"μπορείτε να κάνετε αγωγή αποζημίωσης κατά του δημοσίου για παραλείψεις των οργάνων του, με βάση το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα εάν θεμελιώσετε τη βλάβη που υπέστη η κόρη σας από την παράλειψη...

    Η αγωγή εκδικάζεται μετά από 3 1/2 με 4 χρόνια και αν υπολογίσουμε ότι στην καλύτερη περίπτωση κερδίσετε, το δημόσιο θα κάνει έφεση και αναίρεση οπότε μπορείτε να έχετε την απόφαση που θα σας δικαιώνει τελεσίδικη μετά από 7-8 περίπου χρόνια.

    Βέβαια δεν είναι εύκολο να έκτέλέσετε απόφαση κατά του δημοσίου, οπότε μπορείτε να προσφύγετε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Στρασβούργο), αλλά θα πρέπει να προσέξετε να ασκήσετε την προσφυγή εντός 6 μηνών από την έκδοση της τελεσίδικης απόφασης (μετά από αναίρεση κλπ). Η εκκρεμοδικία κρατάει περίπου 8-10 χρόνια και μάλλον θα κερδίσετε την υπόθεση με μια συμβολική αποζημίωση, εκτός αν στο μεταξύ ο αρμόδιος φορέας αποφασίσει να καλέσει την κόρη σας για εξέταση..".

    ΑπάντησηΔιαγραφή